İyelik Ekleri

 

İsimlere eklenerek onlara sahiplik, aitlik anlamı kazandıran eklere iyelik eki denir.  Eklendiği kelimenin kime veya neye ait olduğunu gösterir.

kalem -im (kalemin bana ait olduğunu belirtiyor)

kalem -in (kalemin sana ait olduğunu belirtiyor)

kalem -i (kalemin ona ait olduğunu belirtiyor)

 

İyelik ekleri şahıslara (ben, sen, o, biz, siz, onlar) ve ünlü uyumlarına göre farklı şekillerde kullanılır:

I. Tekil Şahıs İyelik Eki      -ım, -im, -um, -üm

II. Tekil Şahıs İyelik Eki     -ın, -in, -un, -ün

III. Tekil Şahıs İyelik Eki    -ı, -i, -u, -ü / -sı, -si, su, sü

I. Çoğul Şahıs İyelik Eki    -ımız, -imiz, umuz, -ümüz

II. Çoğul Şahıs İyelik Eki   -ınız, -iniz, -unuz, -ünüz

III. Çoğul Şahıs İyelik Eki  -ları, -leri

 

NOT: III. Tekil şahıs iyelik eki ile belirtme hâl ekinin birbirine karıştırılmaması gerekir. İyelik ekleri tamlama şeklinde bulunur, hâl ekleri ise tek bir kelime şeklindedir. Şüphelendiğimiz kelimeyi tamlama şekline sokalım; mantıklı bir tamlama oluyorsa "iyelik eki"dir, mantıksız oluyorsa "hâl eki"dir.

 

Bardağı kırılınca dökülen çay elini yaktı.   ("Onun bardağı kırılınca dökülen çay elini yaktı" mantıklı bir tamlama oluşturduğu için "-ı" eki iyelik ekidir.)

Mutfaktan bardağı aldı.    ("Mutfaktan onun bardağı aldı." mantıksız bir tamlama olduğu için "-ı" belirtme hâl ekidir.)

 

 

 

İyelik Ekleri Test Soruları ve Cevapları:

 

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik eki kullanılmamıştır?

A) Eşyaları masaya bıraktı ve çıktı.

B) Çantasındaki kalemleri yere fırlattı.

C) Evimize birkaç değişiklik yaptık.

D) Sesi oldukça etkileyiciydi.

 

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik eki kullanılmamıştır?

A) Benim çantam kahverengidir.

B) Annesi beni aradı.

C) Arabasını oldukça uzağa park etmişti.

D) Daha odayı temizlememıştim.

 

3. 'Hediyeniz bizde duruyor.'  cümcesinde altı çizili eklerin çeşidi aşağıdaki seçeneklerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) iyelik eki- hâl eki- çekim eki

B) tamlayan eki- yapım eki - hâl eki

C) hâl eki- yapım eki- çekim eki

D) yapım eki- hâl eki- hâl eki

 

4. "Davranışlarımız onu ve herkesi şaşırtmıştı." cümlesinde altı çizili ek aşağıdakilerden hangisidir?

A) yapım eki     B) iyelik eki      C) çoğul eki       D) durum eki

 

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde -im eki iyelik eki olarak kullanılmıştır?

A) Bilim adamları inceleme ve araştırma yapmaktan asla yorulmaz.

B) Çekim yapmak için Bursa'ya gidiyoruz.

C) Kitabımı geri alabilir miyim?

D) Seçim zamanı tüm partiler halka şirin görünürler.

 

6. Aşağıdaki sözcüklerden hangisi aldığı ekin çeşidi bakımından diğerlerinden farklıdır?

A) onarım      B) sayım      C) dayım       D) bakım

 

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iyelik eki almış sözcük vardır?

A) Benim mi Allah'ım bu çizgili yüz.

B) Bu akşam hüzünlendim ben yine.

C) Onlar piyasanın en iyileridir.

D) Rüzgarın önündeki bir yaprak gibiyiz.

 

8. Aşağıdaki tümcelerin hangisinde "-i" eki ötekilerden farklı bir görevde kullanımıştır?

A) Bu yazı Antalya' da geçireceğiz.

B) Oturmuş denizi seyrediyordu.

C) Çocuk yüreği buna dayanır mı?

D) Evi çok güzelmiş.

 

 

 

 

Doğru Cevaplar:

1. a

2. d

3. a

4. b

5. c

6. c

7. a

8. d